ေဆးဒါန
#ေက်ာက္ဖရံု
မ်ိဳးရင္း။ ။ Cucubitaceae (ဗူးမ်ိဳးရင္း)
Bot ။ ။ Benincasacerifera Savi.
Eng ။ ။ White Gourd; White pumpkin;
Mon။ ။ Sort Khapee Htaw.
Shan ။ ။ Mak-Pak-Pein.
Mal ။ ။ Kumbalam.
ပါဠိ ။ ။ကကၠာရု
ေက်ာက္ဖရံုသည္ အခ်ိဳမ်ိဳး အခါး မ်ိဳးဟူ၍ ရိွသည္။ အခါး
မ်ိဳးသည္ အခ်ိဳမ်ိဳးထက္ေသးသည္။ အခ်ိဳမ်ိဳးမွ ထြန္း၍ ခါးေသာ အခါးမ်ိဳးလည္းရိွသည္။ ၄င္းကို မဆိုလို။ ဝက္ဖရံု
တစ္မ်ိဳးလည္း ရိွေသးသည္။ ၄င္း အသီး အဆံျဖင့္ အဂၢိရတ္လုပ္ငန္းတြင္ေဆးဒါန္ဖမ္းႀကသည္။
အျမင့္ေပေပါင္း ၄၀၀၀ အထိျဖစ္ထြန္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႔အျပားတြက္ ေပါက္ေရာက္သည္။ စိုက္ပ်ိဳးပင္ျဖစ္သည္။မိုးဦးတြင္ ကဆုန္မွ ၀ါဆိုအတြင္း မိုးေႏွာင္း တြင္ ေတာ္သလင္း လမွ တန္ေဆာင္မုန္း အတြင္း အေစ့ကို တိုက္ရိုက္ ခ်စိုက္ ႏိုင္သည္။ က်င္းအနက္ တစ္ေတာင္ ၊ အက်ယ္ ၄ ေပ ပတ္လည္ တူး၍ ေျမေဆြး ၅၀ % ခန္႔ ေရာစပ္ၿပီး ဖရံုေစ့မ်ားကို အေစ့ျမွပ္ရံုမွ် စိုက္ရမည္။ စင္ေတာင့္ေတာင့္ ထိုးေပးရသည္။ မိုးနည္းေသာေဒသမ်ားတြင္ ေျမတြင္ လႊတ္၍ စိုက္ႏိုင္သည္။ ေျခာက္ေသြ႕ ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ လိုအပ္သည့္ အစိုဓာတ္ရေအာင္ ေရေလာင္း ေပးရန္လိုသည္။စိုက္ပ်ိဳးၿပီး ရက္ေပါင္း ၆၀ မွ ၁၀၀ အတြင္း စတင္ အသီးသီး ၍ ဆြတ္ခူးႏိုင္သည္။ (အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ဖရံုသည္ အန႔ံအသက္မ်ားကို စုပ္ယူႏိုင္ေသာ သတၱိရွိသျဖင့္ အနံ႔အသက္ဆိုးသည့္ ေနရာမ်ားအနီး စိုက္ပ်ိဳးျခင္း ၊ ထားသိုျခင္း မျပဳရန္ လိုသည္။ )
#အပင္
တစ္ႏွစ္ခံႏြယ္ပင္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ အျဖဴေရာင္ သို႔မဟုတ္ သံေခ်းေရာင္ အေမြးကေလးမ်ားျဖင့္ ဖံုးလႊမ္းေနသည္။ ပင္စည္ ေတာင့္တင္း၍ ေထာင့္ပါသည္။ ႏြယ္ႏွာေမာင္း ၃ ခုျဖာသည္။
#အရြက္
အရြက္သည္ ေတာက္ပေသာ အစိမ္းေရာင္ ျဖစ္သည္။ အေမြးမ်ားရွိ၍ ေအာက္မ်က္ႏွာျပင္ တြင္ ပို၍ အေမြးထူသည္။ ႏွလံုးပံုျဖစ္ၿပီး အ၀ိုက္ ၅-၇ ခုရွိသည္။ အ၀ိုက္မ်ားသည္ က်ယ္ျပန္႔၍ သံုးေျမွာင့္ပံုရွိသည္။
#အပြင့္
အ၀ါေရာင္ျဖစ္သည္။ ႀကီး၍ ပြင့္ထီး ျဖစ္သည္။ လိင္စံုသည္။
#အသီး
တိုင္လံုးပံုျဖစ္ၿပီး အစိမ္းေရာင္ႏွင့္ အျဖဴေရာင္ ေရာေန၏ ။ ႏုစဥ္ အခြံေပ်ာ့၍ ရင့္ေသာ္ ၾကြပ္ဆတ္ၿပီး မာသည္။ အခြံေပၚတြင္ အေမြးၾကမ္းေလးမ်ားရွိသည္။ အေစ့မ်ား ျပားၿပီး အျဖဴေရာင္ ရွိသည္ ။
#စိုက္ပိ်ဳးရန္နည္းအေနျဖင့္ (ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုကိပ်ိဳး
နည္း-လမ္းညြန္မွ)
#စိုက္နည္းႏွစ္ခုမွ သင့္ေတာ္သလိုသံုးနိုင္
သို ့မဟုတ္ မိမိိမိ စိတ္ကူးျဖင့္လည္းျပဳလုပ္နိုင္။
ေက်ာက္ဖရံုတြင္ ၁-၂ ေပႏွင့္ အလံုးႀကီး၂ေပအထက္
အရွည္မ်ိဳးဟူ၍ရိွျပီး အလံုးလတ္မ်ိဳးမ်ားကို စီးပြါးျဖစ္ ေျမလြတ္တြင္ စိုက္ပ်ိဳးႀကသည္။ အလံုးႀကီးမ်ိဳးမ်ားကို အခ်ိဳ႕ ေဒသမ်ားတြင္စင္တင္စိုက္ႀကျပီး ဧရာဝတီ တိုင္းမွ
ပန္းတေနာ္ ဟသၤတ အလံုးႀကီးမ်ိဳးမ်ားသည္ ထင္ရွားသည္။ မ်ိဳးအားလံုး၏အျပင္ခြံ တြင္ ဖေရာင္း
ပါဝင္မွဳ မ်ား၍ အျဖဴေရာင္ပိုေတာက္သည္။
စိုက္ခ်ိန္အေနျဖင့္မိုးေႏွာင္းတြင္ ေျမလြတ္စိုက္ႀကျပီး
စင္တင္စိုက္ပါက တစ္ႏွစ္ပါတ္လံုးစိုက္ပ်္ဳးနိုင္သည္။
အခ်ိဳ႕ေဒသမ်ားတြင္ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တဲမ်ားေပၚတြင္
တင္ကာ ႏွစ္ပါတ္လည္ စိုက္ပ်ိဳးထားတတ္ျပီး အလံုးလတ္မ်ဳးမ်ားကို ယိုလုပ္ငန္းအတြက စီးပြါးျဖစ္
ေျမလြတ္၍ စိုက္ပ်ိဳးႀကသည္။
စိုက္ပ်ိဴးျခင္းအေနျဖငိ့ စင္တင္စနစ္ ေျမလြတ္စနစ္ကို ေဘာင္ဆြဲ၍ တိုက္ရိုက္အေစ့ခ် စိုက္ႀကသည္။
သဘာဝ ေျမႀကဇာ ႏွင့္ ႏြားေခ်း တီစူပါ ေျမႀသဇာ တို ့ကို
ေရာ၍ စိုက္ေဘာင္ကိုဆြဲျပီး သမ ေအာင္ ေမႊ၍ ထည့္ေပး
ရမည္။စင္တင္စနစ္တြင္ ၃ ေပ အက်ယ္ ၁ ေပ အျမင့္ေဘာင္ ဆြဲ၍ စိုက္ပါ။ စိုက္ေဘာင္ႀကီးေလ ပိုေကာင္း ေလျဖစ္ပါသည္။ ေျမလြတ္ စနစ္တြင္ ၂ ေပ အက်ယ္ ၁ ေပ အျမင့္ေဘာင္ဆြဲ၍ တစ္ပင္ႏွင့္တစ္ပင္
၂ ေပႀကားႏွစ္တန္းစိုက္ျပီး တစ္ေဘာင္ႏွင့္တစ္ေဘာင္
၁၅ -၂၀ ေပ အရွည္ဆြဲပါက တစ္ဧက လ်င္ အပင္
၂၀၀၀ ခန္ ့ထည့္သြင္း၍ ရပါသည္။
ေျမႀသဇာ ထည့္သြင္းျခင္း အေနျဖင့္ ေက်ာက္ဖရံု
တစ္ဧက လ်ွင္ သဘာဝေျမႀသဇာလွည္း ၁၀ -၂၀ စီး
ပုလဲ ၁၂ အိတ္ တီစူပါ ၂-၄ အိတ္ ပိုတတ္ရွ္ေျမႀသဇာ
၁-၂ အိတ္ ထည့္ေပးရမည္။ ေဒသ မ်ိဳး အားလံုးတို ့အား
စိုက္ျပီး ရက္ ၁၀၀ ေက်ာ္မွ စတင္ခူးဆြတ္နိုင္ပါသည္။
စိုက္ျပီး အရြက္ ၇ ရြက္ထြက္ခ်ိန္တြင္ ေခါင္ႏွိမ္ ေပးသင့္ပါသည္။
အပင္ျပဳစုျခင္းတိုက္ရိုက္ အေစ့ခ် စိုက္ျခင္း ျဖစ္၍ အပင္ ငယ္စဥ္တြင္ သတိထားျပီး ေပါင္းရွင္းေပးပါ။
အေစ့ ကို အေညွာက္ေဖါက္ျပီးမွ ခ်ပါ။ အပင္ငယ္စဥ္
တြင္ေရကို မျပတ္ ေလာင္းေပးရမည္။ အပင္ႀကီးထြားစဥ္
ေရငတ္ ဒဏ္ အေတာ္အသင့္ခံနိုင္ျပီး အသီး စတင္သီး
ခ်ိန္တြင္ လိုအပ္ပါက ေရသြြင္းေပးဖို ့လိုအပ္ပါသည္။
ပိုးမႊား ေရာဂါကို အျခား ဘူး ဖရံု မ်ိဳးရင္းဝင္အပင္မ်ား
ထက္ပိုခံနိုင္ေသာ္လည္း ေရာဂါကင္းေလ အသီးထြက္
ပို၍ တာရွည္ေလ ျဖစ္သျဖင့္ အပင္ငယ္စဥ္တြင္ ပိုးမႊား
မ်ားကို ဂရုစိုက္ျပီး မိွဳႏွင့္ အျခားေရာဂါမ်ားကို ႀကိဳတင္
ကာကြယ္ထားသင့္ပါသည္။
အေစ့ႏွင့္ ခူးယူျခင္းကို အေစ့ခ်ျပီး ရက္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ တြင္ စတင္ခူးယူစားသံုးနိုင္ပါသည္။ မ်ိဳးေစ့ ထုတ္ယူလိုပါက ပန္းပြင့္ျပီး ၆၅ ရက္ေက်ာ္မွ ခူးဆြတ္
သင့္ပါသည္။ေက်ာက္ဖရံုသည္ တာရွည္ အထားခံ
သျဖင့္ အလံုးလိုက္ အရိပ္တြင္ ႏွစ္ပါတ္လည္ ထားသင့္ပါသည္။ ေက်ာက္ဖရံုကို မ်ိဳးေစ့ အတြက္ အလံုး
လိုက္သဘာဝ အတိုင္း သိုေလွာင္ျခင္းျဖင့္ အပင္ေပါက္
ရာခိုင္ႏွဳန္း ပိုေကာင္းပါသည္။
သတိျပဳရန္ အေနျဖင့္ ေရမ်ားႀကိဳက္ေသာ္လည္း
အျမစ္မပုပ္ေစရန္ ဂရုျပဳပါ။ေရေပး လြန္ပါက အရြက္အား
ေကာင္းျပီး အသီးအားယုတ္တတ္ပါသည္။ အရြက္ အရမ္
မ်ားလာပါကေခြ်ပစ္ပါ။ အသီးကို ခူးေသာအခါ အညွာ
တစ္လက္မခန္ ့ထားျပီး ေနရိပ္တြင္ထားပါ။
မေျခာက္ခင္ တစ္လံုးႏွင့္တစ္လံုး မထိပါေစႏွင့္။
#အသံုးဝင္ပံု
အပြင့္ ၊ အသီး ၊ အေစ့ ၊ အျမစ္ ၊ အထူးသျဖင့္ အသီးကို ပို၍ အသံုးျပဳ၏။
#အာနိသင္
ျမန္မာေဆးက်မ္းမ်ားအလိုအရ ခ်ိဳ၍ အနည္းငယ္ ငန္ေသာ အရသာရွိသည္။ အားကို တိုးပြားေစ၍ သည္းေျခကို ႏိုင္၏ ။ မွည့္ေသာအသီးသည္ ၀မ္းမီးကို ေတာက္ေစသည္။ ေသြး ၊ ေလေရာဂါႏွင့္ရူးသြပ္ျခင္းကို ေပ်ာက္ေစ၍ ဆီးအိမ္ကို သန္႔ရွင္းေစတတ္၏ ။
#အပြင့္အသံုးျပဳပံု
၁ ။ ေက်ာက္ဖရံုပြင့္ကို ႀကိတ္စားေသာ္ ကာလ၀မ္းေရာဂါေပ်ာက္၏။
#အသီးအသံုးျပဳပံု
၁ ။ အသီးသည္ အဆုတ္ေရာဂါေၾကာင့္ အားအင္ကုန္ခန္းျခင္းအတြက္ အာဟာရ ျဖစ္ေစ သည္။အသီးရည္ကို ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ေသြးယိုစီးျခင္းႏွင့္ ေသြးအန္ ေသြးက် ေရာဂါ ေပ်ာက္၏ ။
၂ ။ အသီးရည္တြင္ ရွိန္းခိုႏွင္ဂ်ံဳျပာဆား အနည္းငယ္ထည့္ေသာက္ေသာ္ ဆီးအိမ္ေရာင္ျခင္း ေပ်ာက္၍ ေက်ာက္ကပ္ တြင္တည္ေသာ ေက်ာက္ကို အရည္ေပ်ာ္၍ က်ေစ၏ ။
၃ ။ ေက်ာက္ဖရံုရည္ ကို ၀က္ရူးနာ ၊ ေလနာ ၊ အရူးေရာဂါတို႔ အတြက္လည္း သံုး၏။
#အေစ့အသံုးျပဳပံု
၁ ။ အေစ့ကိုသန္က်ေဆးအျဖစ္ သံုးသည္။
#အျမစ္အသံုးျပဳပံု
၁ ။ ေက်ာက္ဖရံုျမစ္မႈန္႔ကို ေရေႏြးႏွင့္ ေသာက္လွ်င္ေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါႏွင့္ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
မ်ားေသာ အားျဖင့္ အသီးကုိ သုံးရသည္။ ခ်ိဳ၏။ အမွည့္ အနည္းငယ္ ဖန္၏။ ေအး၏။ (အစိမ္း) အနည္းငယ္ ေအး၏။ ၀ိပါက ခ်ိဳ၏ ။
အားကုိ တိုးပြားေစ၏။ သုတ္ကုိ တုိးပြားေစ၏။ ေၾကက်က္ခဲ၏။ မွည့္ေသာ အသီးသည္ ၀မ္းမီးကုိ ေတာက္ေစ ၏။ ေၾကက်က္ လြယ္၏။
ဆီးအိမ္ကုိ သုတ္သင္တက္၏။ သည္းေျခကို ႏုိင္၏။
ေက်ာက္ဖရံုသီး အႏုသည္ ေအး၏သည္းေျခကို နိုင္၏
ေက်ာက္ဖရံုသီး အလတ္သည္ သလိပ္ကို ပ်က္ေစသည္။
ေက်ာက္ဖရံုသီး အရင့္ အမွည့္သည္ မေအးလြန္းခ်ိဳ၏။စဥ္ငယ္ဖန္၏ေႀက လြယ္၏ဝမ္းမီးကို
ေတာက္ေစတတ္သည္။ဆီးကို ရြင္ေစတတ္သည္။ ေဒါသ
သံုးပါးကို နိုင္ျပီး ရူးေသာ အနာကို နိုင္သည္။
#ေက်ာက္ဖရုံ သီး၏ သတၱဳရည္ကုိ ေသြးအန္ေသြး၀မ္း၊ ေသြးယုိစီးေသာ ေရာဂါမ်ားကုိ တုိက္ ေကၽြးလွ်င္ ေပ်ာက္ကင္း ေစသည္။
ေက်ာက္ဖရုံသီးကို ဆီးနည္း၊ ဆီးေအာင့္၊ ဆီးခ်ဳပ္၊ ဆီးေက်ာက္တည္ ေရာဂါ မ်ား၌ အသီး သတၱဳရည္ ၃ က်ပ္သားတြင္ ရွိန္းခုိႏွင့္ ဂ်ဳံပင္ျပာ ဆားအနည္းငယ္ ေရာထည့္၍ တုိက္ေကၽြး ျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္း ေစႏုိင္သည္။
အဆုတ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမစ္ေျခာက္နာ၊ အဆုတ္ေရာဂါ၌ အားအင္ ကုန္းခမ္းျခင္းတုိ႔ အတြက္ အသီးကုိ ငရုတ္ေကာင္း ၊ ပိတ္ခ်င္း၊ ဂ်င္း၊ ပ်ားရည္၊ ေထာပတ္၊ သၾကားတုိ႔ႏွင့္ ေရာစပ္၍ (ကုမၻ႑ ခ်က္ေဆး) အျဖစ္ အသုံးမ်ား ၾကသည္။
#ကုမ႓႑ခ်က္ေဆး အျဖစ္ေဖၚျပရပါက။
၁။ ေက်ာက္ဖရံုသီး ၃ ပိႆာ ၂၅ က်ပ္
၂။ေထာပတ္ ၂၅ က်ပ္
၃။သႀကား ။
၄။ပ်ားရည္ ။
၅။ခ်င္းေျခာက္ ၆ ပဲ
၆။ပိတ္ခ်င္း ၆ ပဲ
၇။သစ္ႀကပိုး ၁ က်ပ္ ၄ ပဲ
၈။ဖါလာ ။
၉။ကရေဝး ။
၁၀။ ငရုတ္ေကာင္း ။
၁၁။နံနံေစ့ ။
၁၂။ဇီယာ ။
အမွတ္စဥ္- ၁ ၂ ၃ ၄ ကိုေတေဆး ကဲ႕သို ့ခ်က္ျပီး က်န္သည့္ ေဆးအမယ္မ်ားကို အမွဳန္ ့ျပဳထည့္ပါ။
ရသ အေနျဖင့္ ပူ ဆိမ့္ ခါး ဝိပါက အေနျဖင့္ ပူစပ္
ဂုဏ္ အေနျဖင့္ ဥဏွ ဂရု ထူလ ထိရ သိနိဒၶ ရိွသည္။
အက်ိဳးသြား အေနျဖင့္ သီတ ျငိမ္း အတြင္း ပထဝီ အာေပါႏွင့္ တစ္ကြြ အားကို ျဖစ္ေစသည္။
သံုးစြဲရန္ အညြန္း အေနျဖင့္- ေသြးအန္ ေသြးလ်ံွ ေသြးက်
စေသာ ရတၱပိတ္ ေရာဂါမ်ားႏွင့္ သလိပ္ပုတ္ဆန္သူမ်ား
အခိုးအကင္းငုပ္သူမ်ား အားေရေအး ျဖင့္ မနက္ ည တိုက္ပါ။
ေက်ာက္ဖရုံေစ့ ငါးမတ္သားကုိ ႀကိတ္၍ ႏွမ္းဆီတုိ႔ႏွင့္ ေဖ်ာ္ၿပီး တုိက္ေကၽြးၿပီးေနာက္ ႏူးညံ့ေသာ ၀မ္းႏႈတ္ေဆး တုိက္ေကၽြးလွ်င္ သန္၊ တုတ္ ပုိးမႊားကုိ က်ဆင္း ေစသည္။
ေက်ာက္ဖရုံေစ့မွအဆီထုတ္၍တုိက္ေကၽြးလွ်င္သန္၊တုတ္မ်ားကုိက်ဆင္း ေစပါသည္။ ေက်ာက္ကပ္ ေဖာေရာင္ျခင္းႏွင့္ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ေရာဂါ မ်ား၌ အသီး၊ သတၱဳရည္ကုိ သၾကား၊ ကလူးကုိ႔စ္ တုိ႔ႏွင့္ တုိက္ေကၽြး ျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ ကင္း ေစပါသည္။
ေက်ာက္ဖ႐ုံသီး ကို ဂ်စ္ျဖင့္ျခစ္ ကာ ဆား အနည္းငယ္၊ သၾကား သင့္ေတာ္႐ုံ ထည့္ ၍ ေဖ်ာ္ရည္ အျဖစ္ျပဳလုပ္ၿပီး ေန႔စဥ္ နံနက္ တစ္ခြက္ ညတစ္ ခြက္ အၿမဲေသာက္သုံး ေပးေသာေၾကာင့္ မခံမရပ္ႏုိင္ေအာင္ခံစားေနရေသာ ေဝဒနာသည္ ႏွစ္ပတ္ ခန္႔အၾကာတြင္ ယူပစ္သလုိ သက္သာေပ်ာက္ ကင္း ပါသည္။
ေက်ာက္ဖ႐ံုသီး သည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါသာ မက ဆီးလမ္း ေၾကာင္း တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္းမ်ား ကို လည္း ေပ်ာက္ကင္းေစေၾကာင္း သိခဲ့ရသည္။
ဆီး လမ္းေၾကာင္း တြင္ ပိတ္ဆုိ႔ ေနေသာ ေက်ာက္မ်ား ကိုပင္ အရည္ေပ်ာ္ေစသည္။ထို႔ေၾကာင့္ ဆီးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေရာဂါမ်ား တြင္ လည္း ေက်ာက္ဖ႐ံုသီးကို လုိအပ္ သလို စားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ ေငြကုန္ သက္သာ လူ မပင္ပန္းဘဲ ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းေစသည္။ ထို ့ျပင္ ေက်ာက္ကပ္ေႀကာင့္ အသည္းအသန္ေအာင့္ေနသူမ်ား ေက်ာက္ဖရုံသီးကို ခြဲ အူတိုင္ထုတ္ျပီး ေက်ာက္ကပ္ေနရာသို့ အတြင္းသားျဖင့္ကပ္၍ စည္းထားပါ။ ေျဖးေျဖးသက္သာလာပါမည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ စိုက္ပ်ဳိးေရး မွ ထြက္ေသာ သီးႏွံ မ်ားသည္ က်န္းမာေရး အတြက္ အထူးေကာင္းမြန္ေသာ အစား အစာ မ်ားျဖစ္သလို အလြန္ အသံုး ဝင္ေသာ ေဆးစြမ္းေကာင္းမ်ား လည္းျဖစ္သည္။ ေက်ာက္ဖ႐ံုသီး ကို ေၾကာ္ခ်က္ ၍ လည္းေကာင္း၊ ဟင္းခ်ဳိ အျဖစ္လည္းေကာင္း ႏွစ္သက္ သလို ခ်က္ျပဳတ္၍လည္း စားသံုး ႏုိင္ သည္။
ထုိ႔အျပင္ ေက်ာက္ဖ႐ံုသီး အႏု ကိုလည္း တို႔စရာ အျဖစ္ စားသံုး ႏုိင္သည္။ ေဝဒနာ ခံစားရေသာေရာဂါ အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက် သက္သာသည့္ ေဆးေကာင္းတစ္လက္ပင္ျဖစ္သည္။
ႏြယ္ျမက္ သစ္ပင္ ေဆးဖက္ဝင္ ဟူေသာ စကားႏွင့္ အညီ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ ေပါက္ေရာက္ေနေသာ အပင္ မ်ားသည္ တိုင္းရင္းေဆး အျဖစ္ အသံုးဝင္လ်က္ ရွိသည္ ကို အသိနည္းေနေသး သည္။ ႏုိင္ငံျခားေဆးမ်ား ကိုသာ အေလးထား သံုးစြဲေနျခင္းေၾကာင့္ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိး တို႔ကို ေတာရြာမ်ား သာမက ၿမိဳ႕ေပၚ ၌ပင္ ခံစားေနရျခင္းျဖစ္သည္။
ႏုိင္ငံျခားမွ တင္သြင္းေသာ ပဋိဇီဝေဆး မ်ား သည္ အခန္႔မသင့္ လွ်င္ ဆိုးက်ဳိး မ်ားျဖစ္ေပၚေစၿပီး အထူး သျဖင့္ ေက်းလက္ ေဒသႏွင့္ေတာင္ေပၚေဒသ တို႔တြင္ ကြၽမ္းက်င္ ဆရာ ဆရာမ မ်ား ရွားပါးေန ျခင္းေၾကာင့္ အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ ဟူေသာစကား ကုိ ေမ့ေလ်ာ့ လ်က္ ဆိုးက်ဳိး အခ်ဳိ႕ကို ႀကံဳေတြ႕ေန ရျခင္းျဖစ္သည္။
ေက်ာက္ကပ္ေဝဒနာ သည္ လြန္စြာ ခံရခက္ေသာ ေဝဒနာျဖစ္ေၾကာင္း ခံစားရဖူး သူတုိင္း သိရွိၿပီး ျဖစ္ သည္။ ေယာက်္ားတြင္ ဆီး၊ မိန္းမ တြင္ မီး ဟူေသာ စကားႏွင့္ အညီ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အတြက္ မီးယပ္ေရာဂါ သည္ အသက္ အႏၲရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရ သကဲ့သို႔ အမ်ဳိးသားမ်ား အတြက္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ သည္လည္း ဆုိးရြား စြာ ခံစားရကာ အသက္ အႏၲရာယ္ႏွင့္ နီးစပ္ေၾကာင္း ေဝဒနာခံစားရဖူး သူတိုင္း သိရွိၿပီးျဖစ္သည္။
ေက်ာက္ဖ႐ံုသီး တစ္လံုးလံုး သာမက အရြက္၊ အျမစ္ပါ ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါအတြက္ အသံုးဝင္ေန ပါေၾကာင္း ကို အသံုးျပဳႏုိိင္ပါသည္။
ေက်ာက္ဖရံုသီး၏ ထူးျခားေသာစြမ္းရည္မွာ အနံ႕အသက္ဆိုးမ်ားကို စုပ္ယူနုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အထက္အညာ အခ်ိဳ႕ရြာမ်ား ၌ လူတစ္ေယာက္ေသ၍ ေသြးပုပ္အရိအရြဲမ်ားက်လွ်င္ လူေသ၏ေအာက္၌ ေက်ာက္ဖရံုသီးျခမ္း ခံထားသည့္ဓေလ့ရိွသည္။
· အျခားအံ့ဖြယ္မွာ ေက်ာက္ဖရံုသီးကို မိုးႀကိဳးလႊဲအျဖစ္ ေဆာင္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေက်ာက္ဖရံုသီး၌ မည္သည့္ဓါတ္ပါ၍ မည္သို႕ကာကြယ္ႏုိင္စြမ္းရိွပံုကို လက္ေတြ႕ ဟုတ္/မဟုတ္ မသိရေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕အိမ္မ်ား၌ မိုးႀကိဳးအႏၱရာယ္ကာကြယ္ရန္အတြက္ ေက်ာက္ဖရံုသီး ခ်ိတ္ဆြဲထားၾကသည္။
အမ်ားစုသည္ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ေက်ာက္ဖရုံသီး၏အသီးကုိခ်က္စား၍ေသာ္လည္းေကာင္း ယိုထိုး၍ေသာ္လည္းေကာင္း စားသုံးရသည္။ အသီး၏အရသားကား ခ်ိဳ၏။ အမွည့္ အနည္းငယ္ ဖန္၏။ ေအး၏။ (အစိမ္း) အနည္းငယ္ ေအး၏။ ၀ိပါက ခ်ိဳ၏ ။ အားကုိ တိုးပြားေစ၏။ သုတ္ကုိ တုိးပြားေစ၏။ ေၾကက်က္ခဲ၏။ မွည့္ေသာ အသီးသည္ ၀မ္းမီးကုိ ေတာက္ေစ၏။ ေၾကက်က္ လြယ္၏။ ဆီးအိမ္ကုိ သုတ္သင္တက္၏။ သည္းေျခကို ႏုိင္၏။
အခ်ိဳ႕ဆို ကေလးမရသူမ်ားက ေက်ာက္ဖရုံသီးကို အင္းကြက္ထိုး၍ အိပ္ခန္းထဲတြင္ထားကာ ယၾတာကဲ့သို႔ုျပဳလုပ္သူမ်ားလညး္ရွိပါေသး၏ ထိုအထက္ထူးျခားသည္ကား ေက်ာက္ဖရုံသီးသည္ မုိုးႀကိဳးစက္ကြင္းလြတ္ပင္လြတ္သျဖင့္ အခ်ိဳ႕ေသာအိမ္မ်ားတြင္ အိမ္ေခါင္မိုးတြင္ခ်ိတ္ဆြဲထားၾကသည္။
#ျဖစ္စဥ္တစ္ခု
လူတဦးမိုးႀကိဳးစက္ကြင္းထိမိသျဖင့္ မေသဘဲတစ္ကိုယ္လုံးမဲသြားကာ ေမ့ေမ်ာသြားခဲ့သည္။ ရြာသားမ်ားက ေသၿပီအထင္ျဖင့္ ေျမျမဳတ္ရန္သုႆာန္သို႔ပို႔ေဆာင္ခဲ့ၾကၿပီး ရြာဆရာေတာ္မွေသခ်ာေလ့လာကာ မေသေသးေၾကာင္း မိမိတာဝန္ယူအေကာင္းပကတိျဖစ္ေအာင္ကုသေပးမည္ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ပါက ရြာထဲတြင္ေနထိုင္ခြင့့္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာၾကားသျဖင့္ ရြာသားမ်ားကလည္း ဆရာေတာ္ကို ခ်စ္ေၾကာက္ၾကည္ညိဳသျဖင့္ မလြန္ဆန္ႏိုင္ဘဲ လက္ခံခဲ့ၾကပါသည္ ။ဆရာေတာ္လည္း ေက်ာက္ဖရုံသိီးကို အတုံးကေလးမ်ားျပဳလုပ္ကာ ထိုမိုးႀကိဳးစက္ကြင္းထိထားသူကို အဝတ္မဲ့ျဖင့္ တစ္ကိုယ္လုံးဖုံးအုပ္ထားလိုက္သည္ (၅)ရက္ေလာက္ပင္ျပဳလုပ္လိုက္ကာ တစ္ကိုယ္လုံးမဲေနေသာ ခႏၵာကိုယ္မွာပင္ကိုျပန္လည္ျဖဴလာၿပီး သတိရလာခဲ့သည္။ဒီထက္မကမ်ားစြာအက်ိဳးေက်းဇူးရွိေသာ ေက်ာက္ဖရုံပါ။ ။
· ေက်ာက္ကပ္ေဖာေရာင္ျခင္းႏွင့္ အသည္းေရာင္အသား၀ါေရာဂါမ်ားအတြက္ ေက်ာက္ဖရံုသီးသတၱဳရည္ကို သၾကားႏွင့္ ေရာစပ္တုိက္ေကၽြးႏုိင္သည္။
· စိတ္ေရာဂါအတြက္ ေက်ာက္ဖရံုသီးသတၱဳရည္ကို တုိက္လွ်င္ စိတ္ၿငိမ္သက္၍ အိပ္ေပ်ာ္ေစႏုိင္သည္။
· ေျခၾကားထဲရိွ ၀ဲနာမ်ားအတြက္ ေက်ာက္ဖရံုသီးအခြံကို အရည္က်ိဳ၍ ၄င္းအရည္ျဖင့္ ေဆးေၾကာေပးလွ်င္ ေပ်ာက္ကင္းေစႏုိသည္။ ၄င္းအရည္သည္ ေျခေထာက္မွထြက္သည့္ အနံ႕ဆုိးမ်ားကိုလည္း ကာကြယ္ႏုိင္သည္။
ေနပူလွ်ပ္တာ ေရာင္းရမ္းသာ သက္သာႏိုင္တယ္၊ ကိုယ္တြင္းအပူႀကီးတာက်ေစတယ္၊ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ ေက်ာက္ကပ္နာ ဆီးမွာေသြးပါ အသည္းေျခာက္လို႔ ေရဖ်ဥ္းစဲြတာေတြအတြက္ အာနိသင္ထူးရိွတယ္ ေခါင္းမူး၊ ေခါင္ခဲတာ နဲ႔ ေသြးခ်ိဳေရာဂါေတြ ကုရင္လည္းထိေရာက္မႈ ရိွတယ္၊ ကိုယ္တြင္းအဆီဓါတ္ ေလ်ာ့ေစတယ္၊။
#ေက်ာက္ဖရံုယိုျပဳလုပ္လိုပါက
ေက်ာက္ဖရံုယို လုပ္လ်ွင္ အပူဒဏ္ ခံႏိူင္ေအာင္ အေတာ္ေလး ရင့္ေသာ အသီးျဖင့္ လုပ္ရပါတယ္။ အေရာင္ၾကည္ၿပီး၊ ၾကြပ္ေအာင္ ထံုးရည္ စိမ္ၿပီး၊ ေက်ာက္ခ်ဥ္ ကေတာ့ ဖရံုယုိ ပိုၾကြပ္ၿပီး၊ ပိုျဖဴေအာင္ ထည့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သံပုရာသီး ကိုေတာ့ ဖရံုသီးအနံ႔ မထြက္ေအာင္ ထည့္ျခင္းျဖစ္ ပါတယ္။
သၾကားအခ်ဳိးအစား ကေတာ့ ျပဳတ္ၿပီးတဲ့ ေက်ာက္ ဖရံုသီးနဲ႔ အခ်ဳိးတူ ထည့္ရပါမယ္။ ဖရံုသီး (2 cups)ဆို ထည့္ရမယ့္ သၾကားကလည္း (2 cups)ျဖစ္ပါတယ္ (ဖရံုသီးဖတ္ေတြ ေသေသခ်ာခ်ာခြက္ထဲ ဝင္ေအာင္ ထည့္ၾကည့္ဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္။)။
လုပ္တဲ့နည္းက ဖရံုသီးကို အတံုးၾကီးၾကီးလွီးလွ်င္ အပူေပးခ်ိန္ပိုၾကာေသာေၾကာင့္ သၾကားမ်ား ဝါသြားတတ္၍ အရမ္းမၾကီးေအာင္ လွီးရပါတယ္။ အေခ်ာင္းေသးေအာင္ လွီးထားေပမယ့္ ေျခာက္ကပ္ မသြားပဲ အျပင္သား ၾကြပ္ၿပီး သၾကားရည္ဝတဲ့ အတြင္းသားေၾကာင့္ အရမ္းစားလို႔ေကာင္းတဲ့ ေက်ာက္ဖရံု ယိုေလး ျဖစ္ပါတယ္။
***... ေက်ာက္ဖရံုယို အတြက္ လိုအပ္တာေလးေတြ…
1. အေတာ္ေလးရင့္ေသာ ေက်ာက္ဖရံုသီး – ကီလိုဝက္ (၃၂ က်ပ္သားခြဲခန္႔)
2. ထုေခ်ထားေသာ ေက်ာက္ခ်ဥ္ (alum) – လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ ဇြန္းခန္႔
3. ကြမ္းစားထံုး (lime stone or Chuna or Choona) – လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ ဇြန္းခန္႔
4. ေရ – 10 cups (2500 ml )
5. သၾကား – 2 cups (500 ml)
6. သံပုရာရည္ – လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ ဇြန္းခြဲ
ေရ – 5 cups (1250 ml) ထဲ ထံုး နွင့္ ေက်ာက္ခ်ဥ္ ထည့္ကာ ထံုးမ်ားေပ်ာ္ေအာင္ ေဖ်ာ္ထားပါ။
အခြံေျပာင္စင္ေအာင္ခြါထားေသာ ေက်ာက္ဖရံုသီးကို အေစ့ နွင့္ ေပ်ာ့သည့္အသားမ်ား လံုးဝ မပါေအာင္ ဖယ္ထုတ္ၿပီး လက္သန္းေလာက္လည္း မေသး၊ လက္ညိွဳိးေလာက္လည္း မၾကီးသည့္ အေခ်ာင္းေလးမ်ား လီွးထားပါ။
လွီးၿပီးသည့္ ေက်ာက္ဖရံုသီးမ်ားကို ေဖ်ာ္ထားသည့္ ထံုး၊ ေက်ာက္ခ်ဥ္ရည္ထဲ ထည့္ကာ အဖံုး ဖံုးၿပီး ၆ နာရီခန္႔ ထားပါ။ (ထိုအေတာအတြင္း ေရေပၚ ေပၚေနသည့္ ေက်ာက္ဖရံုသီးဖတ္မ်ား အတြက္ ၃၊၄ ခါ အေပၚေအာက္လွန္ၿပီး ေမႊေပးပါ။)
၆ နာရီခန္႔စိမ္ထားၿပီးေနာက္ ထံုးမ်ား ေျပာင္စင္သြားေအာင္ ေရေဆး၊ ေရ စစ္ထားပါ။
ေရစစ္ၿပီးေနာက္ ပြက္ပြက္ဆူေနေသာ ေရ – 5 cups (1250 ml)ထဲ ထည့္ၿပီး အိုးအဖံုး မဖံုးပဲ high heat ျဖင့္ ၃ မိနစ္ တည္ထားပါ။ (ေရျပန္ဆူလာလွ်င္ အနည္းငယ္ေမႊေပးပါ။)
ၿပီးလွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ေရေအးျဖင့္ လံုးဝ ေအးသြားသည္အထိ ေဆးကာ၊ ေရ ကုန္ေအာင္ စစ္ၿပီးေနာက္…
အနည္းငယ္ ေျခာက္သြားေအာင္ paper towel (သို႔) စကၠဴ ေပၚ ၁ နာရီခန္႔ ျဖန္႔ထားေပးပါ။
၁ နာရီခန္႔ ျဖန္႔ထားၿပီးေနာက္ ေက်ာက္ဖရံုသီး နွင့္ သၾကား ကို ဇလံုထဲ ထည့္ၿပီး နွံ႔သြားေအာင္ ခပ္ဖြဖြေမႊ ကာ အဖံုး ဖံုးၿပီး သၾကားရည္မ်ား ဖရံုသီးထဲ စိမ့္ဝင္ေအာင္ တစ္ညအိပ္ထားပါ။ (ေရလံုးဝ မထည့္ရပါ။)
ေနာက္တစ္ေန႔မနက္တြင္ ေအာက္ပံုပါအတိုင္း ေပ်ာ္ေနေသာ သၾကားရည္နွင့္ သၾကားရည္မ်ား စိမ့္ဝင္ေနေသာ ေက်ာက္ဖရံုသီး ၾကည္ၾကည္ေလးမ်ား ကို ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ထိုသၾကားရည္နွင့္ ဖရုံသီးဖတ္မ်ားကို မကပ္သည့္အိုးထဲထည့္ကာ medium high heat ျဖင့္ မိနစ္ ၂၀ ခန္႔ တည္ထားပါ။ သံပုရာရည္ကို ျဖန္႔ၿပီးထည့္ေပးပါ။
သၾကားရည္မ်ားပူၿပီး အနည္းငယ္ စပြက္လာလွ်င္ အိုးကပ္ၿပီး မတူးေအာင္ မၾကာခဏေမႊေပးဖို႔ လိုပါတယ္။
မိနစ္ ၂၀ ခန္႔ (သို႔) သၾကားရည္မ်ား ေအာက္ပါပံုအတိုင္း ေကာ္ရည္ကဲ့သို႕ ပ်စ္လာသည္နွင့္ medium low heat သို႔ေလွ်ာ့ကာ တတ္ႏိူင္သမွ် တစ္အိုးလံုး နွ႔ံေအာင္ ျခစ္ၿပီး အဆက္မျပတ္ေမႊေပးပါ။ (သၾကား နွင့္ ေက်ာက္ဖရံုသီးမ်ား အိုးျဖင့္ကပ္ကာ တူးၿပီး ေရႊဝါေရာင္ေျပာင္းသြားတတ္၍ အိုးကို ျခစ္ၿပီးေမႊေပးဖို႔ လိုပါတယ္။)
၃ မိနစ္ခန္႔ၾကာလွ်င္ (သို႔) သၾကားအတံုးအခဲမ်ား စျဖစ္လာလွ်င္ (သၾကားက ခပ္ထန္႔ထန္႔အေနအထားပါ) low heat သို႔ေလွ်ာ့ကာ ၂ မိနစ္ခန္႔ အဆက္မျပတ္ေမႊေပးပါ။ (ေမႊရတာ လြယ္ကူျမန္ဆန္ေစရန္ spatula ကိုေျပာင္းသံုးထားပါတယ္။)
ေအာက္ပံုပါအေနအထားအတိုင္း သၾကားမ်ား ခပ္ထန္႔ထန္႔ျဖစ္မေနေတာ့ပဲ လံုးဝေျခာက္သြားလွ်င္ ဆက္ၿပီး မပူေနေစရန္ ဒယ္အိုးမွ ဖယ္ၿပီး လင္ဗန္းတစ္ခ်ပ္ထဲ ျဖန္႔ထည့္၍ အေအးခံထားပါ။
ေအးသြားၿပီးေနာက္ ၾကြပ္ၾကြပ္ေလးနွင့္ သၾကားရည္ဝေနေသာ ေက်ာက္ဖရံု ယိုေလး အရသာရိွစြာ သံုးေဆာင္ႏိူင္ပါၿပီ။ ပိုသည္မ်ားကို ေလလံုဗူးထဲ ထည့္သိမ္းေပးပါ။
#ပုဂၢလ အေနျဖင့္ လ ဂိုဏ္းတြင္ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါ
သည္။
#လဂိုဏ္း ေဆးဖက္မ်ား
ကသေပါင္း၊ ငါးပုတ္ျပား၊ ေယာက္သြား၊ ဝမ္းဘဲသား
ငါးခူ၊ ငါးဖ်င္းသလက္၊ ေႁမြသား၊ ငန္းဘဲသား
ငါးခံုးမ၊ ငါးဖယ္၊ ကႏုကမာ၊ ၾကက္သား
ငါးေခါင္းပြ၊ ငါးမုတ္၊ ခိုသား၊ ဖားသား
ငါးကေလာင္ၾကပ္၊ ငါးသေလာက္၊ ခါသား၊ ႂကြက္သား
ကင္၊ ငါးသိုင္း၊ ငူသား၊ ေၾကာင္သား
ငါးပတ္၊ ငါးသပိုး၊ ငံုးသား၊ ယုန္သား
ငါးဘဲျဖဴ၊ ငါးနက္ျပာ၊ ခ်ဳိးသား၊ ဝက္သား
ငါးေျပမ၊ ငါးသံခ်ိတ္၊ လင္းဝက္သား၊ ကၽြဲသား
ကပ္သမွ်င္၊ ငါးလူး၊ ဗ်ဳိင္းသား၊ ျမင္းသား
ငါးပုတ္သင္၊ လိပ္ေက်ာက္သား၊ ေရၾကက္သား၊ ေခ်သား
ေမ်ာက္သား၊ ၾကက္ဟင္းခါး၊ အာလူး၊ ပဲျမစ္
သိုးသား၊ မာလာ၊ ေျမာက္ဥ၊ သစ္ၾကားသီး
ေပြးသား၊ သခြတ္၊ ပိန္းဥ၊ သစ္ျခသီး
ပူသား၊ က်ီးေခ်၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ လက္ခုပ္
ဖြတ္သား၊ မဲဇလီ၊ ၾကက္သြန္ဥႀကီး၊ သီးသီး
မိေက်ာင္းသား၊ ပိေလာ၊ ၾကက္သြန္ၿမိတ္၊ သဖန္း
ကၽြဲႏို႔၊ ဘဲ့ျပား၊ င႐ုတ္ေကာင္း၊ ေတာင္သလဲ
ျမင္းႏို႔၊ ပဲျပား၊ မာဆလာ၊ ေျပာင္းဖူး
၎ဒိန္ခ်ဥ္၊ ကင္ပလင္း၊ မႈိ၊ လိေမၼာ္သီး
၎ေထာပတ္၊ ပဲပင္ေပါက္၊ မွ်စ္၊ ကၽြဲေကာသီး
ျမင္းခြာရြက္၊ ခဝ၊ဲ ဖလံေတာင္ေဝွး၊ ေရွာက္သီး
ၾကာ႐ိုး၊ သပြတ္၊ ဂံုမင္း၊ ေရွာက္ခ်ဳိသီး
ခ်ဥ္ေပါင္ျဖဴ၊ ဗံုလံု၊ ဂံုခါး၊ တံုက်င္သီး
ေရႊဘိုခ်ဥ္ေပါင၊္ ေၾကာင္ပန္း၊ ပရႏၷဝါ၊ ဘဂၤလားသရက္
ကင္ပြန္းခ်ဥ္၊ ေက်ာက္ဖ႐ံု၊ ႀကိမ္ဖူး၊ စြန္ပလြန္သီး
ဆလပ္ရြက္၊ လဲလူ၊ သရက္ကင္း၊ သလဲသီး
ဟင္းဂလာ၊ မလႊ၊ ဆီးျဖဴသီိး၊ ေတာင္သလဲ
ဂန္႔ဂလာ၊ ဆူးပန္း၊ ေဂၚရခါးသီး၊ ဇင္ႁပြန္း
မုန္လာ၊ ဖက္သန္း၊ ဖန္ခါးသီး၊ ပဲက်ား
တမာ၊ ႀကိတ္မွန္၊ ပံုးရည္ႀကီး၊ ပဲလြန္း
စပါးလင္၊ ေဂၚဖီ၊ ရခိုင္ငွက္ေပ်ာ၊ ကုလားပဲ
ေပါက္ပန္းျဖဴ၊ ဆူးပုပ္၊ နံ႔သာငွက္ေပ်ာ၊ ပဲကတၱီပါ
ဒန္႔သလြန္၊ ပိတ္ခ်င္း၊ ဖီးၾကမ္းငွက္ေပ်ာ၊ ပဲျဖဴေလး
ၾကာဟင္း၊ ကြမ္း၊ ဝက္မလြတ္ငွက္ေပ်ာ၊ ပဲႏုျပာ
ကသစ္၊ သီဟိုသရက္၊ သီးေမႊးငွက္ေပ်ာ၊ ပဲေထာပတ္
ၾကက္သဟင္း၊ ဘူး၊ မာလကာသီး၊ မတ္ပဲ
ကင္းပံု၊ သျဗဳ၊ သေဘၤာသီး၊ ေျမပဲ
ဆင္ႏွာေမာင္း၊ သခြား၊ သဖန္းသီး၊ လက္ဖက္
ဒန္႔ကၽြဲ၊ ႏိုကိုဥ၊ စပ်စ္သီး၊ ခ်င္း
ဂ်ဴးျမစ္၊ ဖ်ံဥ၊ မင္းကြတ္သီး၊ လက္ဖက္ရည္
ကာဖီ၊ ကိတ္မုန္႔၊ မုန္ဟင္းခါး
ကိုကိုး၊ ေပါင္မုန္႔၊ ငခ်ိတ္ေပါင္း
ႀကံရည္၊ ေက်ာက္ေက်ာ၊ သၾကား
ေဆးကုလားမ၊ ေထာပတ္၊ ႀကံသကာ၊ ပ်ားရည္။
#ပ်ားရည္ ကို ဗဟို ေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳႀကပါသည္။
ကိုးကားမ်ား။ ။ ရွင္နာဂသိန္ ပံုျပေဆးအဘိဓါန္။ျမန္မာ့
ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ား။ ဆရာဦးသာတင့္ ပုဂၢလ က်မ္း online data မ်ား။
http://thuaungsi.blogspot.com/2015/10/cucubitaceae-bot-benincasacerife-ra-savi.html
.............................
ေက်ာက္ဖရံုယို လုပ္လ်ွင္ အပူဒဏ္ခံႏိူင္ေအာင္ အေတာ္ေလးရင့္ေသာ အသီးျဖင့္ လုပ္ရပါတယ္။ အေရာင္ၾကည္ၿပီး၊ ၾကြပ္ေအာင္ ထံုးရည္စိမ္ၿပီး၊ ေက်ာက္ခ်ဥ္ကေတာ့ ဖရံုယုိ ပိုၾကြပ္ၿပီး၊ ပိုျဖဴေအာင္ ထည့္တာျဖစ္ပါတယ္။ သံပုရာသီးကိုေတာ့ ဖရံုသီးအနံ႔ မထြက္ေအာင္ ထည့္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သၾကားအခ်ဳိးအစားကေတာ့ ျပဳတ္ၿပီးတဲ့ ေက်ာက္ဖရံုသီးနဲ႔ အခ်ဳိးတူထည့္ရပါမယ္။ ဖရံုသီး (2 cups)ဆို ထည့္ရမယ့္ သၾကားကလည္း (2 cups)ျဖစ္ပါတယ္ (ဖရံုသီးဖတ္ေတြ ေသေသခ်ာခ်ာခြက္ထဲ ဝင္ေအာင္ ထည့္ၾကည့္ဖို႔ေတာ့လိုပါတယ္။)။
ကြ်န္မ လုပ္တဲ့နည္းက ဖရံုသီးကို အတံုးၾကီးၾကီးလွီးလွ်င္ အပူေပးခ်ိန္ပိုၾကာေသာေၾကာင့္ သၾကားမ်ား ဝါသြားတတ္၍ အရမ္းမၾကီးေအာင္ လွီးရပါတယ္။ အေခ်ာင္းေသးေအာင္ လွီးထားေပမယ့္ ေျခာက္ကပ္မသြားပဲ အျပင္သား ၾကြပ္ၿပီး သၾကားရည္ဝတဲ့ အတြင္းသားေၾကာင့္ အရမ္းစားလို႔ေကာင္းတဲ့ ေက်ာက္ဖရံုယိုေလး ျဖစ္ပါတယ္။
***... ေက်ာက္ဖရံုယို အတြက္ လိုအပ္တာေလးေတြ…
1. အေတာ္ေလးရင့္ေသာ ေက်ာက္ဖရံုသီး – ကီလိုဝက္ (၃၂ က်ပ္သားခြဲခန္႔)
2. ထုေခ်ထားေသာ ေက်ာက္ခ်ဥ္ (alum) – လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ ဇြန္းခန္႔
3. ကြမ္းစားထံုး (lime stone or Chuna or Choona) – လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ ဇြန္းခန္႔
4. ေရ – 10 cups (2500 ml )
5. သၾကား – 2 cups (500 ml)
6. သံပုရာရည္ – လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ ဇြန္းခြဲ
ေရ – 5 cups (1250 ml) ထဲ ထံုး နွင့္ ေက်ာက္ခ်ဥ္ ထည့္ကာ ထံုးမ်ားေပ်ာ္ေအာင္ ေဖ်ာ္ထားပါ။
အခြံေျပာင္စင္ေအာင္ခြါထားေသာ ေက်ာက္ဖရံုသီးကို အေစ့ နွင့္ ေပ်ာ့သည့္အသားမ်ား လံုးဝ မပါေအာင္ဖယ္ထုတ္ၿပီး လက္သန္းေလာက္လည္း မေသး၊ လက္ညိွဳိးေလာက္လည္း မၾကီးသည့္ အေခ်ာင္းေလးမ်ား လီွးထားပါ။
လွီးၿပီးသည့္ ေက်ာက္ဖရံုသီးမ်ားကို ေဖ်ာ္ထားသည့္ ထံုး၊ ေက်ာက္ခ်ဥ္ရည္ထဲ ထည့္ကာ အဖံုး ဖံုးၿပီး ၆ နာရီခန္႔ ထားပါ။ (ထိုအေတာအတြင္း ေရေပၚ ေပၚေနသည့္ ေက်ာက္ဖရံုသီးဖတ္မ်ား အတြက္ ၃၊၄ ခါ အေပၚေအာက္လွန္ၿပီး ေမႊေပးပါ။)
၆ နာရီခန္႔စိမ္ထားၿပီးေနာက္ ထံုးမ်ား ေျပာင္စင္သြားေအာင္ ေရေဆး၊ ေရ စစ္ထားပါ။
ေရစစ္ၿပီးေနာက္ ပြက္ပြက္ဆူေနေသာ ေရ – 5 cups (1250 ml)ထဲ ထည့္ၿပီး အိုးအဖံုး မဖံုးပဲ high heat ျဖင့္ ၃ မိနစ္ တည္ထားပါ။ (ေရျပန္ဆူလာလွ်င္ အနည္းငယ္ေမႊေပးပါ။)
ၿပီးလွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ေရေအးျဖင့္ လံုးဝ ေအးသြားသည္အထိ ေဆးကာ၊ ေရ ကုန္ေအာင္ စစ္ၿပီးေနာက္…
အနည္းငယ္ ေျခာက္သြားေအာင္ paper towel (သို႔) စကၠဴ ေပၚ ၁ နာရီခန္႔ ျဖန္႔ထားေပးပါ။
၁ နာရီခန္႔ ျဖန္႔ထားၿပီးေနာက္ ေက်ာက္ဖရံုသီး နွင့္ သၾကား ကို ဇလံုထဲ ထည့္ၿပီး နွံ႔သြားေအာင္ ခပ္ဖြဖြေမႊကာ အဖံုး ဖံုးၿပီး သၾကားရည္မ်ား ဖရံုသီးထဲ စိမ့္ဝင္ေအာင္ တစ္ညအိပ္ထားပါ။ (ေရလံုးဝ မထည့္ရပါ။)
ေနာက္တစ္ေန႔မနက္တြင္ ေအာက္ပံုပါအတိုင္း ေပ်ာ္ေနေသာ သၾကားရည္နွင့္ သၾကားရည္မ်ားစိမ့္ဝင္ေနေသာ ေက်ာက္ဖရံုသီး ၾကည္ၾကည္ေလးမ်ား ကို ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ထိုသၾကားရည္နွင့္ ဖရုံသီးဖတ္မ်ားကို မကပ္သည့္အိုးထဲထည့္ကာ medium high heat ျဖင့္ မိနစ္ ၂၀ ခန္႔ တည္ထားပါ။ သံပုရာရည္ကို ျဖန္႔ၿပီးထည့္ေပးပါ။
သၾကားရည္မ်ားပူၿပီး အနည္းငယ္ စပြက္လာလွ်င္ အိုးကပ္ၿပီး မတူးေအာင္ မၾကာခဏေမႊေပးဖို႔ လိုပါတယ္။
မိနစ္ ၂၀ ခန္႔ (သို႔) သၾကားရည္မ်ား ေအာက္ပါပံုအတိုင္း ေကာ္ရည္ကဲ့သို႕ ပ်စ္လာသည္နွင့္ medium low heat သို႔ေလွ်ာ့ကာ တတ္ႏိူင္သမွ် တစ္အိုးလံုး နွ႔ံေအာင္ ျခစ္ၿပီး အဆက္မျပတ္ေမႊေပးပါ။ (သၾကား နွင့္ ေက်ာက္ဖရံုသီးမ်ား အိုးျဖင့္ကပ္ကာ တူးၿပီး ေရႊဝါေရာင္ေျပာင္းသြားတတ္၍ အိုးကို ျခစ္ၿပီးေမႊေပးဖို႔လိုပါတယ္။)
၃ မိနစ္ခန္႔ၾကာလွ်င္ (သို႔) သၾကားအတံုးအခဲမ်ား စျဖစ္လာလွ်င္ (သၾကားက ခပ္ထန္႔ထန္႔အေနအထားပါ) low heat သို႔ေလွ်ာ့ကာ ၂ မိနစ္ခန္႔ အဆက္မျပတ္ေမႊေပးပါ။ (ေမႊရတာ လြယ္ကူျမန္ဆန္ေစရန္ spatula ကိုေျပာင္းသံုးထားပါတယ္။)
ေအာက္ပံုပါအေနအထားအတိုင္း သၾကားမ်ား ခပ္ထန္႔ထန္႔ျဖစ္မေနေတာ့ပဲ လံုးဝေျခာက္သြားလွ်င္ ဆက္ၿပီး မပူေနေစရန္ ဒယ္အိုးမွ ဖယ္ၿပီး လင္ဗန္းတစ္ခ်ပ္ထဲ ျဖန္႔ထည့္၍ အေအးခံထားပါ။
ေအးသြားၿပီးေနာက္ ၾကြပ္ၾကြပ္ေလးနွင့္ သၾကားရည္ဝေနေသာ ေက်ာက္ဖရံု ယိုေလး အရသာရိွစြာ သံုးေဆာင္ႏိူင္ပါၿပီ။ ပိုသည္မ်ားကို ေလလံုဗူးထဲ ထည့္သိမ္းေပးပါ။
အပိုထြက္လာတဲ့ သၾကားေတြဘာလုပ္ရမွာလည္းဟင္လို႔ေမးရင္ အၿမဲတမ္း ဘာျပန္လုပ္ရမွန္း မစဥ္းစားမိလို႔ ေက်ာက္ဖရံုယိုနဲ႔ ေရာၿပီး သိမ္းထားတယ္လို႔ ေျဖပါရေစ…..
http://ngateasutharlay.blogspot.com/2014/12/blog-post_24.html
